Halk arasında ''ağlayan gelin'' adı verilen ters laleler, kırmızı ve sarı renkteki çiçekleriyle kartpostallık görüntüler oluşturuyor. Her yıl sadece bahar aylarında kısa süreliğine açan Ters Lale çiçeğini görmek için köye turlar düzenleniyor. Koruma altında olan çiçeği koparmanın cezası da büyük.
- 75 Bin TL Cezası Var
Koruma altına alınan çiçeği koparan, zarar veren ya da kıranlara yönelik 75 bin lira ceza kesiliyor. UTKD (Uşak Tanıtım ve Kültür Gönüllüleri Derneği), üyeleri çiçeği görüntülemek için Burhaniye köyünde gitti.
Dernek Başkanı Mehmet Keyvanoğlu, çiçekle alakalı şu cümlelere yer verdi, “Uşak'ımızın bir değerini daha görüntülemek için Banaz Burhaniye köyüne gittik. Artık geleneksel hale gelen ters laleleri görüntülemek 9. yılda da nasip oldu. Banaz Kuşdemir, Burhaniye ve Kızılcahisar Göletinden görüntüler aldık.
Drone yardımı ile daha güzel görüntülerde elde ettik. Burhaniye köyünde muhtar Zeki Dalgıç, önceki Muhtar Ahmet Tekin, İbrahim Gencer ve Fikret Dalgıç ile konuksever köylülerimize, geziye katılıp ulaşım sponsorluğumuzu üstlenen öğretmen Mehmet Ersin, Dr. Deniz Ersin, Alparslan Dur’a çok teşekkür ederiz” dedi.
- Çiçeğin Tohumları Bulgaristan Göçmenleri Tarafından Getirildi
Bozkurt’a gelen muhacirler Bulgaristan’ın delirorman bölgesinden, oradaki evlerinin anısını yaşatacak ters lale soğanları getirir. Sadece 1000 metrekarelik rakımın üzerindeki topraklarda serpilen bu çiçek, 1400 rakımlı bir yayla köyünde ; Hambat, Dazkırı ve Baklan ovasında hakim Hayrettin’in düz damlı kerpiç evlerinin arasında kendine yeni bir yurt bulur ve bu göç hikayesinin canlı bir tanığı olur.
Her yıl nisan ayında bu köyde ters lale şenlikleri gerçekleşiyor. 2017 yılında ise 9. Ters Lale (Tuşaya) Yayla Şenliği düzenleniyor. Tuşaya, Ağlayan gelin gibi isimlerle de adlandırılan ters lale Hristiyanlarda Hz. İsa’nın çarmıha gerildiği gün üzüntüden boyunlarını büktüklerine inanıldığından kutsal kabul ediliyor.
Müslümanlarda ise nektarlarını döktükleri için ağlayan lale olarak görülen bu hüzünlü çiçeğin her dalında ters büyüyen dört lale bulunuyor. Çiçeklerin boyu 50-60 santimi bulabiliyor.
- Dünyada 200 Çeşidi Var
"Dünyada ters lalenin 200, ülkemizde ise 45 çeşidi mevcut. En çok çeşit Türkiye'de görülüyor. Bu 45 çeşit yoğunluk olarak Anadolu'da yetişir ve bunlardan 20'si endemiktir. Anadolu'da yetişen ters lalenin gövde boyu 30-100 santimetre arasında değişir.
Ters lale kırmızı, turuncu ve nadiren sarı renktedir. Endemik türler ile nesilleri zarar ve tehdit altında olan bitki türlerinin kültüre alınarak üretim ve çoğaltmaları yapılmalıdır. Endemik bitki kaçakçıları tarafından yurt dışına çıkarılması sebebiyle türü tükenmekte olan ters lalelerin gelecek nesillere aktarılabilmesi için koruma altına alınması gerekir."
- "Ağlayan Gelin", "Şah Tuğu"
Siirt Üniversitesinde endemik bitkilerle ilgili araştırma Siirt yöresinde yetişen ters lalenin çoğunlukla dört başlı ve kırmızı olduğunu belirten Çığ, Halk arasında, "Ağlayan gelin", "Şah tuğu" gibi isimlerle anılan dik duruşlu bitkilerin, inanışa göre Hz. İsa çarmığa gerildiğinde boynunu bükerek gözyaşı döktüğü için Hristiyanlarca kutsal sayıldığını ifade etti. Çığ, Siirt Üniversitesi tarafından ters lale ve bölgede bulunan endemik bitkilerle ilgili yürütülen araştırmaların sürdüğünü sözlerine ekledi.
