Uluslararası danışmanlık, denetim ve vergi hizmetleri şirketi Ernst & Young (EY), "Avrupa Ülke Çekiciliği Araştırması 2024" raporunu paylaştı.
Şirketten yapılan açıklamaya göre, Avrupa kapsamında yapılan doğrudan yabancı yatırımların yıllık analizi olan raporda 2023'te Avrupa'ya yapılan doğrudan yabancı yatırımda bir önceki yıla göre yüzde 4, salgının yaşandığı 2019'a göre yüzde 11 düşüş yaşandığı belirtildi. Avrupa'da doğrudan yabancı yatırımların büyük bölümü sırasıyla Fransa, İngiltere ve Almanya'da olurken, yine aynı 3 ülke, toplam projelerin yaklaşık yarısını oluşturarak ilk üç sırada yer aldı.
Doğrudan yabancı yatırım, Fransa'da 1194 projeyle yüzde 5, Almanya'da 733 projeyle yüzde 12 azalırken, İngiltere eğilimi tersine çevirip 985 projeyle yüzde 6'lık bir artış gerçekleştirerek Almanya'nın önüne geçti.
2023 boyunca dünyanın dört bir yanındaki işletmeler 44 Avrupa ülkesinde 5 bin 694 sıfırdan yatırım ve genişleme projesi açıkladı. 2022'de bu rakam 5 bin 962'ydi. 2022'deki yüzde 1'lik ve 2021'deki yüzde 5'lik büyümeye kıyasla yıllık bazda yüzde 4'lük düşüş yaşandı.
Yatırımlar 2017'deki zirve noktasına kıyasla yüzde 14 azaldı ve doğrudan yabancı yatırımlar sonucunda Avrupa'da yaratılan toplam istihdam sayısı bir önceki yıla göre yüzde 7 azalarak 319 bin 923'e düştü.
Salgından sonra toparlanması beklenen Avrupa'ya yapılan doğrudan yabancı yatırımlar, ekonomik büyümenin yavaşlaması, enflasyonist dalgalanmalar, enerji fiyatlarının artması ve jeopolitik ortamın hareketli olması nedeniyle 2020'den itibaren düşüşe geçti.
Şirketler, yatırım kararlarını etkileyen en önemli üç riski sırasıyla yasal düzenlemelerin getirdiği maliyet yükünün artması, enerji fiyatlarının değişmesi ve siyasi istikrarsızlık olarak görüyor. Ankete katılan liderler, mevzuatlar gereği oluşan maliyet yükündeki artışın gelecek üç yıl içinde Avrupa'nın çekiciliğine yönelik en büyük tehdit olduğunu düşünüyor.
- Fransa'daki yatırımlar yüzde 5 düştü
Avrupa genelindeki eğilime paralel olarak Fransa'daki yatırımlar da yüzde 5 düştü. Buna rağmen, Fransa'da doğrudan yabancı yatırımlarla hayata geçirilen projelerle istihdamın yüzde 4 artması iş dünyasına yönelik reformların faydalarını ve diğer Avrupa ülkelerine kıyasla nispeten sağlıklı bir ekonomisinin olduğunu ortaya koyuyor.
İngiltere'nin de 2023'te doğrudan yabancı yatırım projelerinde yüzde 6'lık bir artışla Avrupa'nın olumsuz eğilimini tersine çevirdiği görülüyor. Siyasi belirsizlik, yüksek enflasyon ve artan enerji fiyatlarıyla geçen 2022'nin ardından yatırımcılar, İngiltere piyasalarında istikrarın geri döndüğünü düşünerek özellikle Londra'ya sadık olan yabancı yazılım ve BT sağlayıcıları sayesinde Londra, Paris'in üzerine çıkıp Avrupa'da en üst sırada yerini aldı.
Almanya'daki doğrudan yabancı yatırımların ise 2023'te yüzde 12 azaldığı ve salgının başlangıcından itiaren istikrarlı bir düşüşe geçti. Endüstriyel yatırımcılar, yaşanan durgunluk ortamı, yüksek enerji fiyatları ve enerji arz güvenliğine ilişkin endişeler nedeniyle yatırımdan vazgeçiyor. Almanya'da bürokrasinin karmaşıklığı ve iş gücü maliyetlerinin yüksek olması, ülkenin daha fazla yabancı işletme çekme kapasitesinin önüne geçti.
- Türkiye güçlü performansıyla dikkati çekiyor
Rapora göre, Türkiye doğrudan yabancı yatırım projelerinde yüzde 17'lik artışla güçlü performans gösteren ülkeler arasında yer aldı. Sıralamada 2022'de 321 projeyle beşinci olan Türkiye'nin 2023'te 375 projeyle dördüncü sıraya yükseldi.
Açıklamada görüşlerine yer verilen EY Türkiye Strateji ve Kurumsal Finansman Bölüm Başkanı Özge Gürsoy Büyükavşar, doğrudan yabancı yatırımların, Avrupa ekonomisi için oldukça kritik bir öneme sahip olduğunu belirtti.
Büyükavşar, "Rapora göre ankete katılanların geleceğe dair iyimser bir bakış açısı bulunuyor. Yatırımcılar tedarik zincirlerini yeniden yapılandırmak için öncelikle Güney ve Doğu Avrupa'yı odağına alırken, Türkiye yabancı yatırım projelerine göre yapılan sıralamada 375 proje ile dördüncü sırada bulunuyor." ifadelerini kullandı.
Avrupa'nın yabancı yatırıma ihtiyacı olduğunu, yatırımların ve iş dünyasının gelişmesi için gereken koşulların oluşturulmasında siyasi düzenleyicilerin şirketlerle birlikte çalışması gerektiğine işaret eden Büyükavşar, şunları kaydetti:
"Çünkü yabancı yatırım her zaman bir ülkeye istihdam yaratarak, yenilikçiliğe teşvik ederek ve ihracatı artırarak ekonomisinin gücünü inşa ediyor. 2023'te yatırım beklentilerinin zayıf kalmasına rağmen de uzun vadede, gelecek için iyimser olmak adına birçok neden bulunuyor. Ancak Avrupa'nın, ABD ve Çin'in giderek sertleşen rekabeti karşısında, rekabetçi kalması için en kısa zamanda eyleme geçmesi ve farklı adımlar atması gerekiyor."
