Deniz Kaplumbağaları Araştırma, Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi (DEKAMER) Müdürü Prof. Dr. Yakup Kaska, küresel ısınmanın caretta caretta yavru çıkışlarında etkili olduğunu belirterek, 'Yüksek sıcaklık dişiliğe sebep olduğu için de son yıllarda elde ettiğimiz verilerle yuvadan çıkan yavruların yüzde 90'ı dişi oluyor.' dedi.
Muğla'nın Ortaca ilçesindeki İztuzu Sahili'nde bu sezon nesli tükenme tehlikesi altındaki caretta carettaların oluşturduğu 770 yuvalama alanından çıkan yaklaşık 40 bin yavru mavi sularla buluştu.
Avrupa'nın en iyi caretta caretta koruma ve yuvalama alanlarından biri olan İztuzu'nun yakınındaki DEKAMER'in yetkilileri, 2008'den bu yana sahilde koruma çalışması yapıyor, yaralı bulunan deniz kaplumbağalarının da tedavisini yürütüyor.
Hastane ortamının sağlandığı merkezde deniz kaplumbağaları, özenle tedavi ediliyor.
DEKAMER görevlilerince İztuzu'nda caretta carettalar için çeşitli önlemler alınıyor. Yumurtlama ve yavru çıkışlarının yaşandığı dönemde sahilde gece boyu tutulan nöbetle koruma çalışması yürütülüyor.
- Yuva, yavru ve tedavi edilen caretta sayısı arttı
Merkezin müdürü Prof. Dr. Yakup Kaska, AA muhabirine, bu yıl İztuzu'nda yavru çıkışında büyük artış gerçekleştiğini söyledi.
Bu yıl 770 yuvanın koruma altına alındığını ve buradan 58 bin yumurtadan 40 bine yakın yavrunun denize gönderildiğini belirten Kaska, '1988 yılından beri kesintisiz bir şekilde koruma çalışmalarımız devam etmekte. İlk yıllarda 200-300 civarında olan yuva sayımız bu yıllarda 770-800 rakamlarına ulaştı ve popülasyondaki artışın en net görüldüğü ve en iyi korunan açık alan kumsalı olarak Avrupa'nın tescillediği bir kumsalda bulunmaktayız.' dedi.
Kaska, denize gönderilen bin yavrudan ancak bir tanesi olgunlaşabildiği için yaralı bir deniz kaplumbağasını korumanın adeta denize binlerce yavruyu göndererek 25 yıl boyunca korumak ve bakmakla eşdeğer katkı verdiğini dile getirdi.
Bugüne kadar 630 yaralı kaplumbağanın 380'inin denize gönderildiği bilgisini paylaşan Kaska, bu kaplumbağalardan bazılarını uydu takip cihazıyla izlediklerini ifade etti.
DEKAMER görevlilerince uydu takip cihazı takılarak 2019'da denize bırakılan caretta caretta 'Tuba'nın yeniden geldiği İztuzu kumsalından cihazla mavi sulara bırakıldığını ve ikinci dünya turuna devam ettiğini dile getiren Kaska, 'Caretta caretta, 9 Ağustos'tan bugüne kadar 7 bin kilometre katetti. Şu an Bodrum açıklarında dolaşıyor. Aynı törende gönderdiğimiz ve 'Atlas' ismini verdiğimiz kaplumbağa ise Tunus sahillerine ulaştı. Denizdeki kaplumbağaların izlenmesi onları ne kadar başarılı bir şekilde koruduğumuzun da bir göstergesi.' diye konuştu.
- 'Küresel ısınma yavruların cinsiyetlerini etkiledi'
Küresel ısınmanın yuvalarda ve caretta carettalar üzerindeki etkilerini de takip ettiklerini belirten Kaska, şöyle konuştu:
'Yüksek sıcaklık dişiliğe sebep olduğu için de son yıllarda elde ettiğimiz verilerle yuvadan çıkan yavruların yüzde 90'ı dişi oluyor. Küresel ısınma sadece kaplumbağaları değil, bütün canlıları etkiliyor ama erkeği hiç kalmamış bir deniz kaplumbağasının da tıpkı dinozorlar da olduğu gibi üreyemeden gitmelerine müsaade etmememiz gerekiyor. Bugünkü teknoloji sayesinde gölgelendirilen ya da serinde geliştirilen yumurtalardan da erkek yavruların çıktığını biliyoruz.'
Yüksek sıcaklıkta yumurtalar geliştiği zaman cinsiyeti oluşturacak yumurta hücrelerinin yumurtalığa göç ettiğini anlatan Kaska, 'Yüksek sıcaklıkta sentezlenen proteinler onların orada tutulmasını sağlıyor, eğer düşük sıcaklıkta gelişirse de bu proteinler oluşmuyor, başka proteinler oluşuyor, onlar da o cinsiyet hücrelerinin yoğunlaşmasına ve erkek bireylerin olmasına yol açıyor. Yani 45 günlük sürede gelişen bir yavrunun cinsiyeti 15 ila 30 gün arasında kumun içinde bulunduğu sıcaklığa göre değişiyor.' bilgisini paylaştı.
Yakup Kaska, son yıllarda bu anlamda önemli çalışmalar yapıldığına dikkati çekti.
